Ana Sayfa

EKBER VE ESAĞİR

Hadis Usulünde rivayetu'l-Ekabir ani'l-Esağir (Büyüklerin küçüklerden rivayeti) şeklinde geçer.

Normalde küçüklerin büyüklerden rivayeti en çok görülen rivayet şeklidir. Ancak, kendisinden Ravi (El-Merviyy anh) azda olsa rivayeteden Raviden gerek yaş, gerekse fazilet itibariyle üstün olabilir. Bu durumda hataya veya isnadda takdim tehir olduğu vehmine düşmek ihtimali söz konusudur. Öyle oluncada Ekabir ve Esağir konusu önem kazanmaktadır.

(Ulum, 276).

İbnu's-Salah'a göre Ekabir'in Esağir den rivayeti birkaç çeşittir. Bnulardan birincisi: Ravi'nin, kendisinden rivayette bulunulan Şeyh'ten yaşça büyük, tabaka itibariyle önde olmasıdır.

Ez-Zuhri ile Yahya bin Sa'id El-Ensari'nin Malik bin Enes'ten; Müteahhirinden Ebul-Kasım Ubeydullah bin Ahmed'in bazı eserlerinde Talebesi El-Hatibu'l-Bağdadi'den rivayetleri buna misaldir.

İkincisi, Ravi'nin, rivayette bulunduğu Şeyhinden Hadis bilgisi ve hıfz yönünden daha üstün ancak yaşça daha küçük olması halidir.

Malik bin Enes'in Abdullah bin Dinar'dan Ahmed bin Hambel ve İshak bin Rahuye'nin Ubeydullah bin Musa el-Absi'den rivayetleri de bu konuya misaldirler.

Üçüncüsü, Ravinin rivayette bulunduğu kimseden hem yaşça büyük , hem Hadis İlminde üstün olmasıdır. Abdulğani bin Said'in Muhammed bin Ali es-Suri'den Ebu Bekri'l-Berkani'nin el-Hatibu'l-Bağdadi'den, el-Hatib'in Ebu Nasr bin Makula'dan rivayetleri bu cümledendir.

Sahabe'nin Tabiinden rivayetleri de Ekabir'in Esağir'den rivayetlerine dahildir.

Abadile ve diğer bazı Sahabilerin kabul Ahbar'dan rivayetleri buna misaldir.

Tabiin'in Tebe'u-t-Tabiin nesline mensup birinden rivayetleride aynı şekilde büyüklerin küçüklerden rivayetlerinin misalini oluşturur.

Nitekim kendisi Tabii olmayan Amr bin Şu'ayb'dan bir rivayete göre yirmiden fazla, bir rivayete göre yetmiş Hafızu'l-Fadl el-İraki'nin tesbitine göre ise Elli küsur Tabii Hadis rivayet etmiştir. (Ulum 277,8; tedrib 2/244,5).